SCHILDERS VAN EEN VERDWENEN PARADIJS.
Kunstenaars in Rijswijk 1900-1930
‘Schilders van een verdwenen paradijs’ is de eerste van een serie van drie tentoonstellingen, gewijd aan de kunstenaars in Rijswijk van 1900 tot heden.
Verscholen in het groen, met door bomen omzoomde paden en wegen, eeuwenoude bruggen over de Vliet en de Broeksloot, tientallen buitenplaatsen met fraai aangelegde tuinen, gold Rijswijk lange tijd als een ‘paradijs’. Al sinds de 17de eeuw was Rijswijk een geliefd doel van rondreizende kunstenaars maar pas tegen het eind van de 19de eeuw vestigden zij zich in het dorp. Voor kunstenaars die wij nu rekenen tot de ‘Haagse School’ was buiten schilderen en tekenen hun lust en hun leven en het groene Rijswijk bood hen ruime mogelijkheden. Het leven in Rijswijk was vermoedelijk goedkoper dan in Den Haag; de grote stad lag echter op loopafstand en dus bleef het afzetgebied voor hun artistieke productie binnen handbereik.
Hoewel Rijswijk slechts enkele duizenden inwoners telde, had het een bloeiend verenigingsleven. Een groots opgezette tuinbouwtentoonstelling in 1909 was voor de kunstenaars aanleiding een tentoonstelling van hun werk te organiseren in een haastig opgezette tent op het tentoonstellingsterrein. Initiatiefnemer was de in die tijd zeer beroemde schilder Willem Carel Nakken. Hij had zich nog maar kort daarvoor in Rijswijk gevestigd en moedigde zijn collega-kunstenaars aan mee te doen. De tentoonstelling bleek een doorslaand succes. Het jaar daarop pakte Nakken de zaak grondiger aan. Samen met Herman van Oosterzee en Frits Mondriaan richtte hij de ‘Vereenigde Rijswijksche Kunstschilders’ op. De kegelbaan van Hotel Kuys-Witsenburg werd omgebouwd tot tentoonstellingsruimte en zo had Rijswijk voor enkele weken zijn eerste kunsttentoonstelling.
Met wisselend succes zou de Rijswijkse kunstenaarsgroep die, naast de reeds genoemde Nakken, Van Oosterzee en Mondriaan, verder bestond uit Piet de Regt, Otto Kriens, Wijnand van Horssen en Jan Versteeg als vaste kern, regelmatig in Rijswijk exposeren.
De Rijswijkse kunstenaars bleken weinig enthousiast voor de nieuwe ontwikkelingen die de schilderkunst in deze periode doormaakte. De ‘modernistische’ schilderijen van de Vlaming Pol Dom, die in 1915 in hun midden neerstreek, bezagen zij met de nodige reserves. Vrijwel alle kunstenaars in Rijswijk waren lid van meerdere kunstenaarsverenigingen en exposeerden overal in Nederland en soms ook ver daarbuiten. In Rijswijk maakten zij deel uit van het sociale leven; sommigen deden dat met verve, anderen waren meer teruggetrokken. Zij waren geziene dorpsgenoten maar de ‘bohemien-achtige’ levenstijl die nog altijd met kunstenaars wordt geassocieerd, was hen vreemd. Mede daardoor vonden zij ook in Rijswijk een (beperkte) markt voor hun werk.
In de tweede helft van de jaren twintig van de vorige eeuw sterft de vereniging een stille dood. Een aantal kunstenaars overlijdt of verhuist naar elders. De uitbundige natuur rondom Rijswijk is dan grotendeels vervangen door woningbouw; het ‘paradijs’ is verdwenen en de tentoonstellingen in Rijswijk zijn ten einde.
De tentoonstelling wordt begeleidt door een rijk geïllustreerde catalogus, geschreven door drs. Marc Couwenbergh en onder redactie van Arjan Kwakernaak. 80 pagina’s, ISBN 978-90-801242-8-8, € 19,50
klik hier voor meer info en routebeschrijving
persinformatie: Arjan kwakernaak 070-3903617 (meerdere foto’s beschikbaar)
Het museum is geheel toegankelijk voor minder validen
|
